Belediye Şirketlerine ve Kadroya Geçiş Sürecinde ve Sonrasında Toplu Sözleşme Hakkı

30/01/2017

Taşeron şirketlerden kamu idarelerine ya da belediye şirketlerine geçişleri yapılan işçiler için toplu iş sözleşmesi yapabilecek miyiz? Yetki başvurusunda bulunabilecek miyiz?

696 sayılı KHK’nın 113. Maddesine göre, 6356 sayılı Sendikalar ve Toplu İş Sözleşmesi Kanunu’na “Geçici Madde-7” eklenmiştir. Buna göre;

“….. işçi statüsüne geçirilenlerden işçilerinden; geçişten önce işçinin çalıştığı alt işveren işyerinin girdiği işkolu mevcut işyerinin girdiği ile aynı olanları mevcut işyerinden, farklı olanları ise geçişten önce işçinin çalıştığı alt işveren işyerinin girdiği işkolunda yeni tescil edilecek işyerlerinden Sosyal Güvenlik Kurumuna bildirilir.” düzenlenmiştir.

Yine KHK ile düzenlenen Geçici 23 ve Geçici 24. Maddelerde “….Bu madde kapsamındaki idarelerde; 6356 sayılı Kanunun Geçici 7. Maddesinde belirtilen mevcut işyerleri bakımından anılan Kanuna uygun olarak yetki başvurusundan bulunulabilir, ancak geçişi yapılan işçiler için yeni tescil edilen işyerlerinde, geçişten önce alt işveren işçilerini kapsayan, Yüksek hakem Kurulu tarafından karara bağlanan ve süresi en son sona erecek toplu iş sözleşmesinin sona erme tarihinden sonra yetki başvurusunda bulunulabilir.” düzenlenmiştir.

Tüm bunlar ışığında alt işveren iş kolu ile geçiş yapılan idare ya da belediye şirketinin aynı işkolu olması durumunda geçiş yapan işçiler mevcut işyerlerine geçiş yapılmış sayılacak ve bu işyerleri için toplu iş sözleşmesi yapmak için yetki başvurusunda bulunabilecek. Ancak alt işveren ile geçiş yapan idare ya da belediye şirketinin farklı işkolunda bulunması durumunda bu işçiler “yeni tescil edilecek işyerlerinden” bildirileceği için bu işyerlerinde yetki başvurusunda bulunulamayacak.

Belediye şirketlerine geçişleri yapılan işçilerin toplu iş sözleşmesi hakları nasıl olacak?

Geçiş yapılan Belediye şirketinin işkolu ile alt işveren işkolu aynı işkolunda ise;

Taşeron şirketin işkolu ile işçinin geçirildiği şirketin işkolunun aynı olması halinde, işçiler şirketin mevcut işyeri üzerinden SGK’ya bildirilecek. Yani şirkete geçirilen işçi, mevcut şirket işçileri ile aynı işyerinin işçisi olarak tescil edilecek. Böylece bu işçiler, şirket işçilerinin toplu iş sözleşmesinden yararlanma olanağına sahip olacak. Ancak KHK’de getirilen sınırlama gereği, bu işçilerin ücret, mali ve sosyal hakları, “geçişten önce alt işveren işçilerini kapsayan, Yüksek Hakem Kurulu tarafından karara bağlanan ve süresi en son sona erecek toplu iş sözleşmesinin bitimine kadar bu toplu iş sözleşmesinin uygulanması suretiyle oluşan ücret ile diğer mali ve sosyal haklardan fazla” olamayacak.

Eğer işçiler, yeni kurulacak bir şirkete geçirilirlerse, bu şirket için toplu iş sözleşmesi yapılabilecek. Ancak bu toplu iş sözleşmesi de yine Yüksek Hakem Kurulu tarafından belirlenen toplu iş sözleşmesinin ücret, mali ve sosyal haklar bakımından üst sınıra tabi olacak. Taraflar ücret, mali ve sosyal haklar dışında kalan diğer toplu sözleşme hükümlerini kendi aralarında serbestçe belirleyebilecek.

 Geçiş yapılan belediye şirketi ile alt işverenin işkolunun farklı ise??

Taşeron şirketin işkolu ile işçinin geçirileceği şirketin işkolunun farklı olması halinde, şirkete geçirilen işçiler, taşeron işyerinin işkolunda yeni tescil edilecek işyerinden SGK’ya bildirilecek. Yani şirkete geçirilen işçiler, mevcut şirket işçilerinin yer aldığı şirketin mevcut işyeri ve işkolu üzerinden bildirilmeyecek. Bu işçilerin ücreti ile diğer mali ve sosyal hakları, Yüksek Hakem Kurulu tarafından karara bağlanan ve süresi en son sona erecek toplu iş sözleşmesinin bitimine kadar, bu toplu iş sözleşmesine göre belirlenecek. Yeni tescil edilen bu işyerlerinde geçişten sonra toplu iş sözleşmesi yapmak üzere yetki başvurusunda bulunulamayacak. Farklı işkolundan yeni tescil edilen bu işyerlerindeki işçiler Yüksek Hakem Kurulu tarafından bağıtlanan yürürlüğü en son sona erecek sözleşmenin bitmesiyle beraber, geçiş yapmış oldukları şirketin işkoluna geçirilerek şirketin mevcut işyerlerinden SGK bildirimleri yapılacak.

Sonuç olarak her iki işçi grubu için de YHK tarafından karara bağlanan ve süresi en son sona erecek alt işveren toplu iş sözleşmesi, bu toplu sözleşme bitene kadar, geçerli olacak. İşçilerin hak ve ücretleri buna göre belirlenecek. Bu toplu iş sözleşmesinin hangi toplu iş sözleşmesi olduğu ya da olacağı henüz belli değil. Ancak bu toplu iş sözleşmesi 2020 yılına kadar işçilerin hak ve ücretlerini belirleyebilecek.

Merkezi kamu kurum ve kuruluşlarına (üniversite, hastane, bakanlıklar vb.) geçişleri yapılan işçilerin toplu iş sözleşmesi hakları nasıl olacak?

Geçiş yapılan idare ile alt işverenin işkolu aynı ise???

Taşeron şirketin işkolu ile işçinin kadrosuna geçirildiği idarenin işkolunun aynı olması halinde, işçiler idarenin işyeri üzerinden SGK’ya bildirilecek. Yani kadroya geçirilen işçi, mevcut kadrolu işçi ile aynı işyerinin işçisi olarak tescil edilecek. Örneği Sağlık Bakanlığına bağlı hastanelerde çalışan taşeron işçilerden hali hazırda sağlık işkolunda gözüken işçilerin tamamı asıl işverenin işkolunda olan mevcut işyerlerinden SGK bildirimleri yapılacak. Böylece bu işçiler, kadrolu işçilerin toplu iş sözleşmesinden yararlanma olanağına sahip olacak. Ancak KHK’de getirilen sınırlama gereği, bu işçilerin ücret, mali ve sosyal hakları, “geçişten önce alt işveren işçilerini kapsayan, Yüksek Hakem Kurulu tarafından karara bağlanan ve süresi en son sona erecek toplu iş sözleşmesinin bitimine kadar bu toplu iş sözleşmesinin uygulanması suretiyle oluşan ücret ile diğer mali ve sosyal haklardan fazla” olamayacak.

Geçiş yapılan idare ile alt işveren işkolu farklı ise?

Taşeron şirketin işkolu ile işçinin kadrosuna geçirildiği idarenin işkolunun farklı olması halinde, kadroya geçirilen işçiler, idare bünyesinde taşeron işyerinin işkolunda yeni tescil edilecek işyerinden SGK’ya bildirilecek. Yani kadroya geçirilen işçiler, mevcut kadrolu işçilerin yer aldığı idarenin mevcut işyeri ve işkolu üzerinden bildirilmeyecek. Bu işçilerin ücreti ile diğer mali ve sosyal hakları, Yüksek Hakem Kurulu tarafından karara bağlanan ve süresi en son sona erecek toplu iş sözleşmesinin bitimine kadar, bu toplu iş sözleşmesine göre belirlenecek. Yeni tescil edilen bu işyerlerinde geçişten sonra toplu iş sözleşmesi yapmak üzere yetki başvurusunda bulunulamayacak

Sonuç olarak her iki işçi grubu için de YHK tarafından karara bağlanan ve süresi en son sona erecek alt işveren toplu iş sözleşmesi, bu toplu sözleşme bitene kadar, geçerli olacak. İşçilerin hak ve ücretleri buna göre belirlenecek. Bu toplu iş sözleşmesinin hangi toplu iş sözleşmesi olduğu ya da olacağı henüz belli değil. Ancak KHK kapsamında yer alan merkezi idarelerdeki taşeronlarda yapılmış ya da yapılacak olan toplu iş sözleşmeleri arasında, süresi en son bitecek toplu iş sözleşmesi, merkezi idarelerde kadroya alınan tüm işçiler için esas olacak. Bu toplu iş sözleşmesi 2020 yılına kadar işçilerin hak ve ücretlerini belirleyebilecek.

Süresi en son sona erecek Yüksek Hakem Kurulu sözleşmesi nedir? Hangisidir?

Süresi en son sona eren YHK sözleşmesinin hangi sözleşme olduğu henüz belli değil. Çünkü geçiş tarihi için son tarih olan 2 Nisan 2018’e kadar Yüksek Hakem Kurulu kendisine ulaşan alt işveren sözleşmelerine ilişkin karar almaya devam edecek. Bu da süresi en son bitecek sözleşmenin hangisi olduğunu değiştirebilecek. Yani 2 Nisan’a kadar toplu iş sözleşmeler için getirilmiş olan sınırlamaların hangi tarihte sona ereceği belli olmayacak. Ancak bu tarihin hali hazırda Mart 2020 olduğu ancak YHK’ca karar verilmemiş uyuşmazlık başvuru dosyalarında daha ileri tarihlerin de bulunduğu edinmiş olduğumuz bilgiler arasında.